In Rotterdam woonde begin jaren ‘80 een kunstenaar die nooit heeft bestaan. Sommigen probeerden regelmatig een glimp van zijn mysterieuze bestaan op te vangen. Anderen, zoals ik, hoorden alleen maar vaag over hem, voornamelijk toen hij er al niet meer was.

Dat klinkt misschien een beetje vreemd maar het is ook een merkwaardig verhaal. Von Tuzzi, zoals de man heette, bewoonde het kleinste pand van de stad dat op een pilaar middenin de Wijnhaven is gebouwd, hoog boven het water. Je kunt het alleen met een boot bereiken. Het is een oud brugwachtershuisje van een draaibrug die al lang niet meer bestaat.

Tot in de jaren negentig kende Rotterdam een luchtspoor, dwars door de stad. Treinreizigers die vanuit Dordrecht de stad binnenreden keken uit op het huisje. Zeven seconden konden ze het zien. Dat bracht Anne Mieke Backer op het idee om in het huisje een denkbeeldige vriend te laten wonen. Ze wist toestemming te krijgen van de eigenaar, de Nederlandse Spoorwegen, en liet in Engeland door een medewerker van Madame Tussaud’s een pop maken. Die ging in het huis een eigen leven leiden, in steeds andere posities. Frequente treinreizigers begonnen uit te kijken naar zijn avonturen. Een mythe was geboren.

Ik werd op de geschiedenis geattendeerd bij een bezoek aan galerie Weisbard, de kunstruimte van journalist Hugo Borst. Hij exposeert afdrukken van polaroids die fotograaf Pieter van Oudheusden van het project maken. Ze horen bij een tentoonstelling die te zien is in het Chabot museum. Borst drukte me op het hart die gaan te bekijken dus dat deed ik. Hij heeft gelijk. De beelden tonen niet alleen de wonderlijke performance maar de vage foto’s met duistere kleuren voeren je ook terug naar de jaren ‘80. Rotterdam was toen nog aan het opkrabbelen uit de hel van het bombardement, de Koude Oorlog dreigde met het einde der tijden, hard drugs en werkeloosheid deden de rest. Daartussen bloeide deze magie.

Anne Mieke Backer heeft het boeiende verhaal van haar project opgeschreven in De Gedroomde Vriend, uitgegeven door het historisch genootschap Roterodamum. Ik raad je aan het te lezen als je de tentoonstelling bezoekt. Het is een mooie geschiedenis en geeft een fraai tijdsbeeld van de harde jaren ‘80 in deze stad.

De Gedroomde Vriend is nog tot 6 juni te zien.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een zeer persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Abonneer je hier gratis.

Beeld: Apple Maps