La Belle Verte is een film die een kwart eeuw te vroeg is uitgebracht. Toen de film in 1996 on première ging, waren de kritieken vernietigend. “Je film is dood,” kreeg regisseuse Coline Serreau de volgende dag te horen van de distributeur. De zalen bleven leeg.

Als je de film nu ziet is dat ook wel te begrijpen. De sci-fi comedy waarin Serreau zelf de hoofdrol speelt, het scenario van schreef en de soundtrack voor componeerde, rammelt nogal. De humor slaat niet echt aan, wat bij een comedy nog gruwelijker is dan een horrorfilm die niet griezelig is. Bij een horrorfilm kun je er dan nog om lachen maar wat moet je in zo’n geval met een comedy? Gruwelen?

Toch is La Belle Verte de afgelopen jaren een culthit geworden die vol bewondering wordt bekeken en over de hele wereld een miljoenenpubliek heeft bereikt. Op Imdb haalt La Belle Verte een rating van 7,2. Vrijwilligers hebben ondertitels in alle talen gemaakt en zijn razend enthousiast. Er wordt beweerd dat de film buitenaards is. En zelfs dat is niet zo gek. De film is een eye-opener. Vergeet de comedy, het is een soort antropologische studie van onszelf.

La Belle Verte – de mooie groene – is de naam van een planeet waar mensen wonen die heel gelukkig zijn en extreem lang leven, honderden jaren. Ze zien er uit als een kruising tussen middeleeuwse boeren en leden van een hippie-achtige sekte. De film opent met beelden van hoe ze uit alle windstreken in het groene landschap samenkomen voor een planetaire vergadering (zie onderstaand fragment). Ze bespreken de stand van zaken en komen dan tot een aantal missies die uitgevoerd moeten worden naar andere planeten. Vrijwilligers melden zich enthousiast aan totdat de planeet Aarde aan de beurt is. Nee, daar wil echt niemand heen. Schijnt een vreselijk oord te zijn. Ze rijden er in auto’s en leven in een sterke hiërarchie. “Iedereen daar is de baas over iemand anders,” legt een van hen uit. De aanwezigen huiveren.

Er volgt nog een korte uitleg waarin even geschetst wordt hoe het zo verkeerd kon gaan. Het is een Franse film dus dat begint vanzelfsprekend bij de Franse revolutie. “Ze hadden zich bevrijd van de koningen en benoemden vervolgens een keizer, een bloeddorstige gek die alleen maar oorlogen wilde voeren waarbij miljoenen om het leven kwamen. Vervolgens ging ze over tot de industriële revolutie. Alles draait er om geld.” Een siddering gaat door de vergadering.

Dan biedt de hoofdrolspeelster aan toch als vrijwilliger naar de Aarde te gaan. Misschien kan ze de aardbewoners nog iets bijbrengen. Ze belandt in Parijs en raakt in een cultuurschok.

La Belle Verte levert maatschappijkritiek die we nu normaal vinden maar toen aan dovemansoren was gericht. De jaren ‘90, de economie groeide als kool, de digitale revolutie was losgebarsten en kritiek op het kapitalisme was nagenoeg ondenkbaar. Idem dito voor feminisme. Niemand wilde daar naar luisteren.

Het bijzondere aan La Belle Verte is dat de film zowel erg slecht als heel goed is. Het verhaal sleept zich voort, rammelt aan alle kanten en vereist echt het uiterste van je bereidwilligheid om te blijven kijken. Tegelijkertijd spelen er acteurs in mee die nu grote sterren zijn, zoals Marion Cotillard, en een genoegen zijn om naar te kijken. Datzelfde geldt voor de special effects die een geheel nieuwe dimensie aan het woord special geven. Ze zijn niet om aan te zien maar creatief en toch fascinerend.

Het sterkste aan de film is dat die kijkt naar het leven van mensen: Waarom doen jullie dit? Waarom eet je voedsel dat slecht voor je is? Waarom vervuil je de lucht die je moet inademen? Waarom maak je overal herrie als stilte zo heilzaam is? Kortom, waarom helpen jullie je eigen planeet naar de sodemieter?

Het troostende is dat veel van de kritiek inmiddels gemeengoed is geworden. Cafés zijn rookvrij, autoverkeer wordt teruggedrongen uit de steden en vlees eten is niet meer zo opgelegd. De film is echter ook op één punt te optimistisch, in wat misschien wel de mooiste scéne is. In een vol voetbalstadion zie je twee mannelijke spelers met elkaar zoenen. In de jaren ‘90 was homo-bevrijding in volle gang en leek dat een logische ontwikkeling. Maar dat was buiten macho-mastodonten van het kaliber Johan Derksen gerekend. Tja, die hebben nog steeds de macht en niet alleen in het voetbal helaas.

La Belle Verte is nu onder meer te zien op Netflix.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een zeer persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Abonneer je hier gratis.