Ik had eerlijk gezegd niet goed gekeken en dacht dat 20.000 Especies de Abejas (20.000 soorten bijen) een Spaanse film over de natuur was. Dat bleek ook wel het geval, maar op een heel andere manier dan ik vermoedde.

Het verhaal gaat over een kindje van acht jaar dat door iedereen wordt gezien als jongen maar graag meisje wil zijn. Die vertelling wordt prachtig ingebed in een verhaal waarin duidelijk wordt gemaakt dat het binaire denken – alles is of dit of dat – waarmee we worden opgevoed en dat bedacht is om grip te krijgen op het bestaan juist tot veel onzekerheid en ellende leidt.

Dat strekt zich veel verder uit dan gender. Zo speelt de film in Spaans Baskenland en komen de hoofdrolspelers uit Frans Baskenland. Je weet waarschijnlijk wel dat het laatste ook bestaat maar wees eerlijk, als je Baskenland leest denk je eerst of alleen aan Spanje. Dat gegeven wordt in de film in een enkel zinnetje verwoord. De Franse Basken worden er subtiel mee weggezet. Terwijl het hele idee van Baskenland toont dat het juist de Frans-Spaanse grens is die ‘onnatuurlijk’ is. Een Bask laten kiezen tussen Frans of Spaans zijn is als een vis laten kiezen tussen wandelen en vliegen. Mooie vergelijking hè? Nou behalve dan dat er vissen zijn die inderdaad kunnen lopen, en andere vissen die kunnen vliegen. Dat is in de natuur vanzelfsprekend, het zijn de mensen die bedacht hebben dat alle vissen alleen maar kunnen zwemmen.

Vandaar de stelling gender is een construct, een bedenksel. De natuur houdt zich gewoon niet aan de bedenksels van de mens.

In 20.000 Especies de Abejas zien we een gezin met drie kinderen waar spanning heerst. Dat gevoel wordt heel knap overgebracht, bijvoorbeeld doordat de camera vaak niet toont wie er aan het woord is. Je hoort de vader en moeder met elkaar praten maar ziet alleen het kind. Dat geeft je als kijker, net als het kind, een gevoel van buitengesloten zijn.

Zo worden de gevoelens van het kind, waar je steeds meer van gaat houden, via meer banden gespeeld. De bijen bijvoorbeeld, een feminiene samenleving waar mannetjes er amper toe doen en waar de kinderen als larven ter wereld komen en dan een complete metamorfose ondergaan. Verandering is de grote kracht van de natuur. Wat natuurlijk weer een menselijk bedenksel is want het is net zo’n grote kracht van de natuur dat alles altijd hetzelfde is. Mensen hebben er veel moeite mee dat te begrijpen omdat ze denken in kaders die vaak wel verduidelijken maar nooit toereikend zijn.

Je merkt, ik wil niet te veel over het verhaal vertellen. Dat gaat op het eerste gezicht over de hartverscheurende worsteling van een onschuldig kind maar bij nader inzien net zo goed over onze positie in het alles en de onzekerheid die we scheppen als we trachten daar controle op te krijgen. Dat laatste is waarschijnlijk typisch iets van de mens. Bijen lijken me niet onzeker. Zij leven dan ook in een land van honing.

20.000 Especies de Abejas is via diverse diensten online te bekijken.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een zeer persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Abonneer je hier gratis.