Pacifiction is een bijna drie uur durende film waarin heel weinig gebeurt en die ik niet na zou kunnen vertellen maar als ik deze zin begin te schrijven heb ik het gevoel dat ik er wel 10.000 woorden over kan tikken. Het is een ervaring die nog het meest lijkt op een abstract schilderij diep in je opnemen. Je hebt geen idee wat je precies ziet maar het weet je wel te raken.

Het verhaal speelt zich af op een eiland in de Stille Oceaan. Een man met een door drank toegetakeld gezicht en een ongezonde buik in een crèmekleurig linnen double breasted pak, gespeeld door de altijd intrigerende Benoît Magimel, is er de Hoge Commissaris namens de Franse republiek. Een bestuurder, De Roller genaamd, die zo weggelopen lijkt uit een boek van Graham Greene. Het is dan ook een politieke thriller, zij het een zeer merkwaardige.

Het eiland wordt bezocht door een admiraal met marine escorte. De Roller hoort het gerucht dat er een plan is het uitvoeren van kernproeven te hervatten, zoals die nog geen 30 jaar geleden werden gehouden op het nabijgelegen Mururoa. Dat zou een ramp zijn. De bestuurder probeert te achterhalen wat er van klopt en stuit op buitenlandse spionnen. Wat is er aan de hand?

Die laatste vraag blijft de hele film gonzen. Er hangt de permanente dreiging van geweld in al zijn vormen, van een simpele klap tot een kernexplosie. Iedereen lijkt voortdurend onder invloed van drank en drugs. Voeg daarbij de schaduw van seks die steeds aanwezig is zonder dat duidelijk is of er ooit iets in beeld gaat komen.

Pacifiction, in het Frans Tourment sur les Îles (Kwelling op de eilanden) geheten, is geen reguliere thriller waarbij je op het puntje van je stoel zit, meer een verhaal waarbij je drie uur lang denkt ‘hè?’ De beelden zijn onheilspellend mooi, net als de muziek en het geluid. Halverwege, als je je afvraagt of je ooit iets van het verhaal gaat begrijpen, geeft de hoofdpersoon een uiteenzetting over het verschil tussen schrijven en literatuur. Het eerste vertelt je duidelijk iets (zoals dit stukje bedoeld is), het laatste brengt ongrijpbare verwarring bij je teweeg (zoals de film dat doet).

De film, die vorig jaar genomineerd werd voor een Gouden Palm en een hele reeks Césars, is gemaakt voordat de oorlog in Oekraïne uitbrak maar geeft het gevoel dat de wereld sindsdien in zijn greep heeft zeer goed weer. We balanceren op de rand van een kernoorlog, misschien. Die onzekerheid is te vaag om naar te handelen en te onrustbarend om zorgeloos verder te leven. We hebben gewoon geen idee wat te doen.

Pacifiction, een toepasselijke mengeling van vrede en verzinsel, is van het soort fictie waarvan je niet zeker weet hoe dicht die op de werkelijkheid zit. Het deed me denken aan de gruweldaad die er toe leidde dat ik zelf minstens tien jaar lang niks met Frankrijk te maken wilde hebben. In 1985 bracht de Franse geheime dienst in de haven van de Nieuw-Zeelandse stad Auckland met explosieven het vlaggenschip van Greenpeace, de Rainbow Warrior, tot zinken. Fernando Perreira, de Nederlandse fotograaf van de milieuorganisatie, kwam daarbij om het leven. Doel van de Operatie Satanique, zoals de aanslag door de DGSE (de Franse CIA) zelf werd genoemd, was te voorkomen dat een vloot van actieschepen koers zette naar Mururoa, de kwetsbare atol midden in de Stille Oceaan waar Frankrijk tot ontzetting van de wereld kernproeven hield. De Rainbow Warrior voer onder Nederlandse vlag. Het was dus ook een aanslag op Nederland, door Frankrijk. De film is van hetzelfde soort ondenkbare werkelijkheid.

Er is in Nederland weinig aandacht voor maar Frankrijk is nog steeds een militaire wereldmacht. Het heeft niet alleen kernwapens maar ook de meeste marinebases op de planeet. De Franse strijdkrachten zijn bij meer militaire conflicten betrokken dan de Amerikaanse. Frankrijk wordt ook vaker aangevallen dan we denken. De aanslagen door IS van een paar jaar terug zijn er een voorbeeld van. Tegelijkertijd speelt Frankrijk voortdurend een rol in het gevecht om heerschappij. Zoals nu bij de strijd in Mali, waar het zich vorig jaar na tien jaar strijd officieel uit teruggetrokken heeft. Terwijl ik dit schrijf verschijnt op mijn scherm de nieuwsflits dat Russische huurlingen er 500 mensen hebben vermoord. De Europese oorlog speelt zich niet alleen in Oekraïne af.

Ik wil niks verklappen maar de film bevat een boodschap van hoe de Franse staat naar oorlog kijkt. En daarin niet de enige is. Dat is misschien nog wel het belangrijkste wat de Catalaanse regisseur Albert Serra wil overbrengen. Ik bekeek de film ‘s nachts en sliep er onrustig door.

Pacifiction gaat begin juni in Nederland in première maar is al in sommige bioscopen te zien.

PS: Maak jezelf niet afhankelijk van sociale media algoritmes die bepalen wat je wel of niet te weten komt. Abonneer je nu hier op mijn gratis nieuwsbrief In de Week en mis niets meer. Gewoon doen.