Ik weet misschien wel het een en ander maar ik realiseer me veel minder. Laat me een voorbeeld geven. Ik loop elke dag langs de Nieuwe Maas, de machtige rivier die door het centrum van Rotterdam voert. Machtig omdat de stroming sterker en sneller is dan die op het oog lijkt. Val in de rivier en ze vinden je in no time terug in Hoek van Holland. Bij wijze van spreken dan. 

Deze week botste er een containerschip tegen de Willemsbrug. Een deel van de lading kwam in de rivier terecht. “De containers dreven in de richting van de Van Brienenoordbrug,” las ik bij Rijnmond. Huh? Ik stond er even van te kijken. Dat is de andere kant uit, het binnenland in. Ja, de Nieuwe Maas is een getijdenrivier. Maar in mijn beleving stroomt het water altijd naar de zee. 

Wat ik gewoon helemaal niet wist is dat de Noordzee een van de meest voedingsrijke zeeën ter wereld is. Daarom ziet het water groen in plaats van blauw. Plankton, microscopisch kleine organismen die in het water zweven. Van dat kleine spul leven de grootste dieren, leerde ik van de magnifieke documentaire De Wilde Noordzee die nu in de bioscopen draait.

Een meterslange reuzenhaai zwemt door beeld met de enorme bek wijd open. Nooit geweten – of vergeten – dat die ‘olifanten van de zee’, zoals de documentaire ze noemt, in de Noordzee leven. Ik heb naar aanleiding van een andere docu wel eens geconstateerd dat ik schrikbarend weinig weet van de Noordzee, zeker gezien het feit dat ik er praktisch naast woon. Met de metro ben ik zo op het strand. En ik vermoed dat ik niet de enige ben met een gebrek aan kennis.

Ik ging met enige huiver naar de bioscoop want het commentaar bij Nederlandse natuurdocumentaires is vaak net zo’n verschrikking als de infobordjes in Nederlandse kunstmusea. En toen de film begon met een terugblik op de jeugd van cameraman Peter van Rodijnen dacht ik o nee… niet zo’n verhaal. Maar die vrees bleek onterecht. Ik moest wennen aan het commentaar maar begon het steeds meer te waarderen en was uiteindelijk overtuigd van de aanpak. Het maakt de film nog rijker dan die al is.

Van Rodijnen is een gedreven filmer die er in geslaagd is spectaculaire beelden te maken. Van magische mini-kwalletjes tot een daverende school orka’s. Hij verrast met plotwendingen en maakt je op een inlevende manier deelgenoot van zijn persoonlijke dilemma’s als het gaat om het beschermen van de zee.

Vissen zijn naar wellicht de meest onderschatte diersoort. We zijn altijd wijsgemaakt dat ze geen gevoel hebben maar dat is echt onzin. Ze zijn ook veel slimmer en socialer dan gedacht. Maar er leeft veel meer in zee dan vissen. Zo wordt de kijker meegenomen voor een tocht door de onderwaterbossen in de Noordzee.

Ik kan je echt aanraden de film te gaan zien. Begin volgend jaar wordt die uitgezonden door de NPO.

Dat ik nog veel moet leren over mijn omgeving merkte ik ook vrijdagavond toen ik meeging met een excursie van de Gebroeders Groen, een biologentweeling die een rondleiding gaf door Het Park. Ik zal maar bekennen dat ik een beetje nyctofobe trekjes heb dus in mijn eentje zal ik niet snel een donker park ingaan. Ook daarom greep ik deze kans met beide handen aan. De broers vertelden honderduit. Over de ratten die we zagen, de spinnen – voor het eerst een koffieboonspin gezien -, de paddenstoelen, de vleermuizen natuurlijk maar ook de sprinkhanen en de kruiden die in spookverhalen voorkomen. En dat je ‘s nachts meer vissen in het water kunt zien dan overdag.

En zo werd binnen twee dagen mijn kleine wereld ineens een heel stuk groter. Er wordt altijd gezegd dat je moet reizen om kennis te vergaren maar voor mij is kennis vergaren reizen zonder je te verplaatsen.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een zeer persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Abonneer je hier gratis.