Fifi is een film die ik aan niemand zou aanraden maar die ik toch geweldig vind. Een schitterend verhaal en fabelachtig geacteerd maar het is geen film voor iedereen. Spare Keys is de Engelstalige titel van dit romantische drama dat hier de bioscopen niet gehaald heeft en vorige maand online kwam maar zonder Nederlandse ondertitels, wel met Engelse, Duitse.

Fifi is de koosnaam van Sophie, een 15-jarig meisje dat opgroeit in een gezin aan de rand van de samenleving. Meteen bij het begin zie je hoe haar moeder haar broertje afrost. Moeder is werkeloos, stiefvader ligt een groot deel van de dag op bed. In huis woont een oudere zus met haar baby en nog wat andere kinderen. Het is in het begin lastig te achterhalen wie bij wie hoort. Ze wonen in een troosteloze flat in een buitenwijk van Nancy. Het eten wordt op tafel opgeschept, zonder borden want dat scheelt weer afwas. Bier is de belangrijkste drank. En geld is er niet. Zo’n wereld.

Sophie probeert zich in die chaotische wereld staande te houden. Ze drinkt, rookt en steelt als dat nodig is om het tekort aan huishoudgeld aan te vullen. Tegelijkertijd is ze duidelijk anders, slim, serieus en erg op zichzelf. Het is zomer, de schoolvakantie begint en een grote leegte strekt zich voor haar uit. Een oude schoolvriendin die ze toevallig tegenkomt neemt haar mee naar huis in een villawijk van de stad. Dat gezin staat op het punt voor een maand op vakantie te gaan naar het zuiden. Sophie aarzelt geen moment en pikt de huissleutels om als het gezin vertrokken is in de villa te gaan wonen. Eindelijk rust.

Terwijl ze in bad ligt komt plotseling de oudste zoon thuis. De 22-jarige Stéphane studeert en Parijs en wil ook van de rust in het ouderlijk huis genieten. Hij blijkt een relaxte gast die moeite heeft met volwassen worden, terwijl zij op weg naar volwassenheid er juist last van heeft dat ze nog kind is. Voor Sophie is Stéphane een deur naar een andere wereld waarvan ze het bestaan alleen maar kan vermoeden. Voor Stéphane is Sophie iemand uit de ongecompliceerde jeugd waar hij graag aan vast wil houden.

Door het acteerwerk en de cameravoering voelt het alsof je een zomer uit je tienertijd herbeleeft. De gigantische hoeveelheid vrije tijd en een wereld waar de dromen groot zijn maar in de praktijk niet veel te doen is. De onzekerheid die je probeert de kop te drukken duikt ondertussen steeds ergens anders opnieuw op.

Fifi is deels gebaseerd op de eigen ervaringen van de in Turkije geboren en in noordoost Frankrijk opgegroeide regisseuse Jeanne Aslan. Het is haar speelfilmdebuut, samen met Paul Saintillan.

In de film neemt Sophie nadrukkelijk een boek ter hand: Brief aan mijn vader van Franz Kafka. Dat besloot ik meteen te lezen. Ik kan me inderdaad voorstellen dat de makers na lezing van dit boek besloten hebben de film te maken. Het gaat ook over het losmaken uit je jeugd of hoe dat eigenlijk niet lukt:

Het is alsof iemand die gevangen zit niet alleen het plan had om te vluchten, wat wellicht te doen zou zijn, maar ook nog, en wel tegelijkertijd, de gevangenis te verbouwen tot een lustslot voor zichzelf. Maar als hij vlucht kan hij niet verbouwen en als hij verbouwt kan hij niet vluchten.

De brief van Kafka gaat over de verwoestende invloed die zijn vader op hem heeft gehad. Niet alleen door zijn hardhandige manier van opvoeden – de openingsscène van de film viel bij het lezen meteen op zijn plaats – maar ook door zijn rigide opvattingen en vooral opgelegde verwachtingen en het afbreken van zelfrespect.

Net als de film bevat het boek een hoop persoonlijke herkenning, zonder dat mijn ervaringen in de buurt komen van de gruwelen. De vader van Kafka deed zijn bretels af bij wijze van dreiging met een afranseling, de mijne deed zijn broekriem af met dezelfde intentie. Om maar een voorbeeld te noemen.

Brief aan mijn vader zou ik je ook niet aanraden als boek maar ik ben blij dat ik het gelezen heb.

In die zin lijken boek en film ook op mijn eigen jeugd, die wens ik niemand toe maar had ik niet willen missen.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een zeer persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Abonneer je hier gratis.