Ik heb een beetje drukke week. De vakantie is voorbij en maandag was het alsof ik een kastdeur opende en alle opgestapelde rommel meteen over me heen donderde. Ik moest een lezing aanhoren van Pieter Omtzigt die zich voordeed als de redder van de democratie maar deze nu in gevaar brengt met zijn ultrarechtse affaire en hele vreemde uitspraken deed. Ik moest naar een docu over Rutte kijken die me aangenaam verraste. Ik werd geconfronteerd met de werkwijze van de sociale media-ster Left Laser die me tot mijn verbijstering uit het niets van censuur beschuldigde en met die claim een crowdfundingcampagne begon, al is het werkelijke verhaal geheel anders. En ik ben een dik boek aan het lezen dat ik niet op tijd uit ga krijgen om er deze week nog over te schrijven. 

Ondertussen liggen in mijn notes, faves, bookmarks en mails nog stapels links en weetjes, veelal zaken die ik al scrollende tegenkom en waar ik eigenlijk wat over wil zeggen maar waar ik de tijd niet voor vind omdat ik niet kan stoppen met scrollen. Ik bedoel je duidelijk te maken dat ik momenteel achter mijn eigen leven aan ren en probeer niet te struikelen. 

Laat ik daarom maar gewoon wat brokken uit de rommel oppakken en er over zeggen wat er in me opkomt, zonder het in een gedegen betoog te gieten. Het komt misschien wat lukraak over maar vergeef me, denk aan die overvolle kast die leegstroomt.

Het boek dat ik lees is van Rob van Essen en heet – hoe toepasselijk – Ik kom hier nog op terug. Ik ben ruim over de helft en het verhaal gaat over een tijdmachine waarmee de loop der gebeurtenissen wel of niet veranderd kan worden. Voor mijn mening over het boek zelf verwijs ik alvast naar de titel, daar zal ik dus later over schrijven, als ik het uit heb. Maar al lezende kwam ik tot het besef dat zo’n machine al bestaat en we er dagelijks gebruik van maken. Een machine die het verleden en gebeurtenissen verandert in de gewenste toekomst. En dan heb ik het over social media, die wonderlijke machine die de werkelijkheid steeds vervormt om aan de eigen doelen te voldoen. 

Laat me een voorbeeld geven. Omdat ik Frans aan het leren ben, bestaat vrijwel heel mijn Instagram feed uit Franstalige postings. Daar stuitte ik op een verhaal over een buslijn die in Londen twee orthodox-joodse wijken met elkaar verbindt en in het leven zou zijn geroepen om joodse bewoners veilig te laten reizen. Het deed mijn wenkbrauwen fronzen. Zoals waarschijnlijk bij iedereen. Voordat ik er allemaal meningen over ging vormen, bleek dat het eigenlijk weer eens totaal anders zit. De buslijn werd helemaal in de actuele politieke agenda’s getrokken maar het plan voor de verbinding is al 15 jaar oud en heeft niets te maken met onveiligheid of antisemitisme. Het is gewoon een verbinding tussen twee wijken waarvan de bewoners vaak bij elkaar op bezoek gaan. Zoals bij iedere buslijn.

Sociale media heeft kortom de werkelijkheid veranderd en aangepast aan de eigen doelen. Ik heb het geloof ik wel eens eerder opgeschreven: met de digitale revolutie ontstonden de visioenen over virtuele werkelijkheid maar niemand voorzag dat de werkelijkheid virtueel zou worden. 

Over Frans leren dan. Ik heb besloten me opnieuw voor een cursus in te schrijven. Ik doe zelfs een stap verder want uit praktische overwegingen en dromerige verlangens sla ik een niveau over. Benieuwd of dat goed gaat want Frans wordt steeds moeilijker naarmate je er beter in wordt. Al die vervoegingen, uitzonderingen en verder ook compleet onlogische regels. Voeg daarbij de grote verschillen in spreek- en schrijftaal waardoor je in feite twee talen aan het leren bent. 

Dat drijft me soms tot wanhoop maar daar heb ik nu een remedie voor. En wel door het om te keren. Ik stuitte namelijk per ongeluk op een populaire leraar Nederlands voor Franstaligen. Hij legt hen op heldere wijze – voor zo ver dat mogelijk is – uit hoe het Nederlands in elkaar steekt. Ik kreeg ter plekke medelijden met de leerlingen en al die andere mensen die onze taal leren. Dan is wat ik onderga voor het Frans een peulenschil. Dus ik ga vol goede moed verder.

Als ik de vraag krijg waarom ik Frans wil leren, antwoord ik dat ik op een andere manier wil leren denken. Want de taal die je spreekt, bepaalt hoe je denkt. En onze wereld wordt wel erg gedomineerd door het Engelstalige denken. De gevolgen daarvan zijn groot maar worden vrijwel nooit besproken omdat het ongemerkt gaat. Freedom is iets anders dan liberté, om maar een voorbeeld te noemen. 

Zo stuitte ik op een jonge Franse filosoof, Christopher Laquieze, een autodidact naar ik begrepen heb, die zich keert tegen het idee van geluk. Ik bekeek dit clipje een paar keer en deed mijn best het te volgen. Geluk is niet meer dan een illusie stelt hij. Het is een bedenksel waarnaar gestreefd wordt en dat leidt natuurlijk vaak tot precies het tegenovergestelde, een gevoel van ongelukkig zijn. Hij legt uit, voor zo ver ik het kan begrijpen, dat je moet leren houden van het leven zoals het is, dat het leven daar om draait. Dat sluit goed aan bij mijn eigen opvattingen dus je begrijpt, ik ben meteen fan.

Dit gaat verder dan wat zelfhulpdenken. Geluk is niet toevallig het centrale begrip in de Amerikaanse manier van denken. De jacht op geluk is zelfs de reden dat de VS zijn gesticht, zo blijkt uit de eerste zin van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring. Overigens met hulp van de Fransen. Als geluk een fictie is waar je alleen maar ongelukkig van wordt, dan helpt dat beter begrijpen wat er in dat land aan de overzijde van de Atlantische Oceaan gebeurt.

En dat sluit mooi aan op iets anders dat in mijn rommelverzameling van weetjes ligt. Het beroemdste Amerikaanse lied over de jacht op geluk is My Way. Het behoort niet voor niets tot de meest gedraaide nummers op begrafenissen, als epiloog van het leven.

Dat lied kent een bizarre geschiedenis. Een eerste versie werd geschreven in het Engels door een Frans componistenduo. Ze boden het nummer onder anderen aan aan David Jones, later bekend als David Bowie, maar hadden geen succes. Daarop herschreef Claude François de tekst in het Frans en maakt er lied van over een stel dat uit elkaar groeit, gebaseerd op zijn eigen liefdesbreuk met de beroemde zangeres France Gall.

De Canadese zanger Paul Anka zag het nummer op tv tijdens een bezoek aan Parijs en kocht de rechten voor 1 dollar. Een tijdje later dineerde hij met Frank Sinatra en enkele maffiosi, waarbij de Sinatra aankondigde zijn carrière te gaan stoppen. Anka ging naar huis, herschreef het als afscheidslied voor Frank Sinatra in de bewoordingen die bij hem pasten. In 1969 werd het uitgebracht om nooit meer te verdwijnen. En zo werd een opbrandende liefde veranderd in een carrièreverhaal over de jacht op geluk en rouwt de halve wereld iedere dag bij een maffialiedje. Het kan verkeren.

Ik had die geschiedenis nooit gekend zonder Instagram. Dus je ziet, de tijdmachine die het is, werkt tevens de andere kant op en kan de werkelijkheid ook herstellen.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een zeer persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Abonneer je hier gratis.