Ik pakte een blikje Heineken uit de koelkast, nam een slok en al snel voelde ik iets vreemds gebeuren. Er veranderde iets in mijn hoofd, mijn hersenen. Ik keek naar het blikje. Verdomd, verkeerde gepakt. Dit was geen 0.0.

Hoezo merkte ik dat op deze manier en niet aan de smaak? Een half jaar geleden stopte ik met alcohol drinken met de bedoeling het een jaar vol te houden. Dat kost me weinig tot geen moeite. Maar ik blijf me wel verbazen over de gevolgen van dat niet-drinken. 

0.0 bier is inmiddels van zo’n goede kwaliteit dat het verschil in smaak amper nog merkbaar is. Toen ik nog dronk is me ook een keer het tegenovergestelde overkomen: ik wilde een gewoon biertje wilde en kwam er pas na een paar slokken achter dat het 0.0 was.

Dat ik nu na een enkele slok merkte dat het geen 0.0 was, kwam niet door de smaak maar door het effect. Ik voelde vrijwel meteen een lichtheid in mijn hoofd die ik voorheen, toen ik nog dronk, pas voelde na een of twee glazen. Je kent dat wel, een soort tinteling. Alsof er bubbels borrelen in je hersenpan. Heel lichtjes. 

Eerst even dit: bij dergelijke ervaringen moet ik er altijd bij vertellen dat ik geen zuiplap was. Ik had ook geen alcoholprobleem. Ik ben gestopt omdat ik er te veel mee bezig was om minder te drinken. Want als ik drink ga ik snacken en dat is het probleem: ik wil absoluut niet zwaarder worden. Je zou denken, dan snack je gewoon niet maar alcohol ondermijnt je wilskracht dus dat werkt niet. Daarom bedacht ik methodes om dat te voorkomen. Doordeweeks niet, in het weekend wel. Niet thuis, wel buiten de deur, dat soort regels. Ik vond het op den duur gedoe en meestal werkten ze niet of maar kort. Omdat ik nogal binair ben ingesteld is helemaal stoppen makkelijker voor me, dan hoef ik er ook niet meer over na te denken. 

Terug naar de bewuste slok. Dat een slok bier al zo snel zo’n effect op me kon hebben verbaasde me. Alsof ik een injectie recht in m’n hersenen kreeg. Het is ook vreemd want ik lees dat alcohol er normaal gesproken 10 minuten over doet om je hersenen te bereiken. De lichtheid verdween overigens ook weer even snel als die gekomen was. Misschien was het psychosomatisch maar dan is het weer raar dat ik het effect voelde zonder dat ik iets anders bemerkte.

Dat past allemaal bij mijn beeld dat we geen idee hebben van wat alcohol met ons doet. Als ik door te stoppen ergens van overtuigd ben geraakt dan is het wel van dat besef. Ik had bijvoorbeeld nooit gedacht dat het effect van niet drinken zo lang zou blijven doorwerken. Ik drink nu precies een half jaar niet meer en het voelt nog steeds alsof ik aan het herstellen ben. Ik merk vrijwel iedere dag dat ik me beter voel, relaxter, minder stemmingswisselingen, fitter. Let wel, geen van die aspecten was ooit een probleem, ze vallen me pas op nu er sprake is van verandering. Dat is ook een terugkerend element in gesprekken die ik er over voer als mensen willen weten waarom ik niet drink (het is de enige drug waarbij je moet verklaren waarom je hem niet wilt gebruiken). Gesprekspartners beginnen vaak uit te leggen dat alcohol voor hen geen enkel probleem is, dat ze zich er juist lekker door voelen. Ik hoor het aan en ga er niet tegenin, ik heb geen zendingsdrang maar ondertussen denk ik wel ‘je moest eens weten’.

Ik twijfel er inmiddels niet meer over dat alcohol slecht is voor je lichaam. Ja, ook dat ene glaasje. Dat staat inmiddels vast. Het is vergif, dat klinkt overdreven maar is het niet. Je lichaam is sterk en wel wat aanvallen gewend maar drank is wat mij betreft net zo gezond als lijmsnuiven.

Het opvallende is dat het zo onbespreekbaar is. Dat wil niet zeggen dat er niet over gepraat kan worden, want in onze samenleving is immers alles bespreekbaar, maar dat het altijd alleen bij praten blijft. Dat komt omdat alcohol een vast onderdeel is van de Westerse cultuur. Al eeuwen. Voor de komst van schoon drinkwater was alcohol een manier om te ontsnappen aan vergiftiging. Daarna was het een manier om de arbeiders er onder te houden. Niet voor niets richtten de eerste socialisten zich niet alleen tegen het kapitaal maar ook tegen de kroeg, waar de lonen werden uitbetaald en meestal ook direct opgezopen. Alcohol als drug tegen miserabele omstandigheden.

Ja, maar dat was vroeger hè? Nou, ik had laatst een beetje vreemde ervaring. Zo eentje die me vroeger niet opgevallen zou zijn. Ik had de hele dag hard gewerkt, met veel stress en toen de klus er op zat en ik op weg naar huis was dacht ik ‘nu zou ik toch wel een wijntje lusten’. Ik zag het al voor me, de bordeauxrode schittering in zo’n mooi glas. Het gevoel van beloning bij het nippen.

Totdat ik dacht: waarom eigenlijk? Wil ik echt een beetje suf in mijn hoofd worden?  (Ja, dat word je al van een glaasje). Is dat een echt beloning voor hard werken? Heb ik een drug nodig om te ontspannen? Waarom zou ik dat niet uit mezelf kunnen? 

Het verlangen naar het wijntje als beloning kwam alleen maar bij me op omdat we zo geprogrammeerd worden. Iedere dag word je geconfronteerd met cultuuruitingen die je dat inprenten. Zoals dat voorheen met roken gebeurde. Wilde je stoer en onafhankelijk overkomen zonder het te hoeven zijn? Steek een sigaret tussen je lippen. Wil je echt verdiend ontspannen? Neem een wijntje.

Het is een soort rebellie om daar tegen in te gaan. Gek genoeg wordt dat juist als het tegenovergestelde gezien. Zoals mensen die verslaafd zijn aan roken het altijd als een vorm van vrijheid beschouwen. Hilarisch als het niet zo triest was.

Wie niet drinkt, wordt als saai beschouwd. Ik kan je verzekeren dat het niet waar is  maar het is een krachtige vorm van sociale druk. Misschien wel de sterkste. Niemand wil immers saai zijn. Maar wat ben je eigenlijk als je daar bang voor bent?

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een nieuwsbrief over wat ik zie, lees, schrijf, hoor en verder opmerk. Abonneer je nu meteen gratis via deze link. Vergeet vooral niet de bevestigingsmail te checken.