Ik ging op uitnodiging van het Franstalige filmfestival Tapis Rouge naar de voorpremière van Le Royaume, die maandag in het Eye te Amsterdam vertoond werd in aanwezigheid van de regisseur met na afloop een Q&A. Een mooie gelegenheid om mijn Frans te oefenen, dacht ik. Mais oh la la, dat pakte anders uit.

De taal die in de film gesproken wordt bleek een mengeling van Frans en Corsicaans. Dat laatste klinkt enigszins als Italiaans dat door de pastamachine is geperst waardoor de zangerigheid is gesmoord. Het begrip mengeling kun je hier ook letterlijk opvatten. Soms schakelen de acteurs halverwege de zin over van de ene op de andere taal. Daar zat ik dan met m’n basiskennis van de cursus voor semi-gevorderde beginners.

Na afloop bleek de Q&A in het Engels “omdat niet iedereen in het publiek de Franse taal machtig is”. Ik was natuurlijk teleurgesteld maar toen een Fransman toch een vraag in zijn moedertaal stelde bleek ik tot mijn eigen verrassing bij de groep onbegrijpers te horen. Zoals veel Fransen liet de man al sprekende alle spaties weg en slikte ook nog de begin- en eindletters van de meeste woorden in. Bonjour wordt onjou en bonjour, ça va? verandert in zoiets als onjouava.

Dat maakt het verstaan voor de meeste non-native speakers al lastig maar om er zeker van te zijn dat niet-Fransen de taal echt niet verstaan wordt een extraatje toegevoegd: woorden worden omgekeerd uitgesproken. Dus fou wordt ouf of femme wordt meuf. Het resultaat is een soort cryptotaal. Ja, dat vertellen ze je niet bij de Alliance Française als ze je enthousiast maken om de taal te leren.

De vraag die de man formuleerde in het Frans duurde ongeveer drie minuten. De regisseur vroeg daarop of hij het toch even in het Engels wilde herhalen. Toen was hij plots met twee zinnen klaar. Ik ben vergeten wat de vraag was.

Maar goed, Fransen hebben vind ik een interessante manier om naar het leven te kijken en daar kan ik van genieten. Amerikanen en andere Engelstaligen gebruiken de taal om de werkelijkheid zoals zij die ervaren te beschrijven, Fransen gaan met de realiteit in discussie. Het kan wel zo zijn, maar…

Dat bleek ook weer bij deze film, die dus speelt op Corsica, waar regisseur Julien Colonna is opgegroeid. Ik ben twee keer op Corsica geweest en het eiland heeft een heel eigen sfeer. Het is er ruig, in letterlijke en figuurlijke zin. Het land is grotendeels bedekt met ondoordringbaar struikgewas, dat is het letterlijke ruig. Het figuurlijke is dat in de lucht de sfeer van geweld hangt, al zijn de taferelen nog zo vredig. Je voelt altijd een dreiging, al is er lastig de vinger op te leggen wat die precies is. Dat is in de film ook zo. Misschien is het de wetenschap dat het eiland zowel een legerplaats is voor het Vreemdelingenlegioen, een onafhankelijkheidsbeweging kent die niet terugschrikt voor geweld en er een lokale maffia actief is die vertakkingen heeft naar Marseille en Sicilië.

Le Royaume gaat over de leider van een clan en zijn tienerdochter. Zij ziet haar vader weinig omdat hij zich altijd schuil moet houden. Maar in de zomervakantie is ze eventjes welkom op zijn onderduikadres. Ze zijn dol op elkaar en hebben een diepe band ook al raken hun levens elkaar slechts met de vingertoppen aan.

Het is een gangsterfilm maar anders dan de gebruikelijke. “Alle gangsterfilms vertellen in feite hetzelfde verhaal”, legde Colonna uit. “Ik wilde iets anders vertellen.” Het gangsterdom is meer een decor voor de relatie tussen een vader en dochter. De regisseur kan daarbij putten uit zijn eigen ervaring, al bezwoer hij dat alles in de film verzonnen is. Hij groeide zelf op als zoon van een bendeleider en de film is geschoten in de omgeving waar hij destijds woonde. Om de authenticiteit te behouden zijn de acteurs vrijwel allemaal gewone Corsicanen. Hij deed er acht maanden over om de cast samen te stellen. Vervolgens kregen de geselecteerden drie maanden acteerles. Die inspanning betaalt zich terug. Je voelt je als kijker echt op Corsica, sterker nog, het voelt alsof je middenin de clan zit. De zomerse feesten, de permanente spanning. Voeg daarbij dat de hoofdrolspeelster adembenemend is. In het dagelijks leven is ze brandweervrijwilliger en studeert ze voor een baan in de zorg. Ze heeft geen interesse in een verdere acteercarrière en dat is heel jammer voor de kijkers.

Ik ga het verhaal van de film niet vertellen, daarvoor is het te verrassend, maar een van de thema’s is wraak. De regisseur vertelde hoe wraak erfelijk is. Het wordt van generatie op generatie doorgegeven en zorgt voor een eindeloze keten van geweld en ellende. Dat vond ik een fascinerende observatie waar ik nog lang over nadacht.

Wraak wordt vaak verheerlijkt. Heel veel zogenaamde heldenverhalen, in boeken of films, draaien daar om. Ik ben met die romantiek opgegroeid en kon me er helemaal mee uitleven. Het gaf me een gevoel van onkwetsbaarheid omdat ik wist dat als iemand mij iets aandeed ik dat die persoon vroeg of laat betaald zou zetten.

Totdat ik op een gegeven moment te maken kreeg met een actie van een crimineel en op het politiebureau belandde om aangifte te doen. Het ging om iets kleins maar heel vervelends. De rechercheur legde uit dat er juridisch niet zoveel tegen te doen viel. Ingrijpen door justitie zou zelfs wel eens het tegenovergestelde effect kunnen hebben. “Dan wordt het alleen maar erger.” Dat was natuurlijk niet wat ik wilde horen. Ik zei dat ik het de dader dan zelf wel zou terugpakken. De politieman keek me aan en schudde zijn hoofd. “Dat gaat je niet lukken want hij zal altijd terugslaan. Harder dan jij kan en durft want het is een crimineel. Hij heeft er ook veel meer tijd voor beschikbaar dan jij.”

Dat was een wijs advies. Ik liet het er bij zitten en had nooit meer last van de persoon in kwestie.

De wereld zou beter af zijn zonder wraak.

Le Royaume draait vanaf 23 januari in de bioscoop.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een zeer persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Abonneer je hier gratis.