Zoals veel mensen die deze woorden lezen weet ik weinig van het Midden-Oosten, behalve dan dat er voortdurend oorlog gevoerd wordt. Daar begrijp ik natuurlijk niks van. Dus leek het me geen gek idee om ‘Wat je moet weten om het Midden-Oosten te begrijpen’ te lezen. De titel klinkt weliswaar als een levenstaak maar het boek telt 224 pagina’s dus in een paar uurtjes ben je klaar. Dat het vlot geschreven is, helpt daar nog eens bij. Je raast door de geschiedenis van het gebied in een soort hogesnelheidstrein, comfortabel, te snel voor details maar je kunt wel van het landschap genieten en een beetje een idee hebben waar je bent.

Het boek dat me werd aangeraden door een vriendin die het gebruikt om haar conservatieve omgeving wat van mening te doen veranderen, is geschreven door Koert Debeuf, historicus maar ook liberaal politicus. Bij liberaal moet je in dit geval denken aan Belgisch liberaal. Dat is van een andere orde dan hier de VVD die vooral bevolkt lijkt te worden door light PVV’ers. Ik heb bijvoorbeeld eerder het feministisch manifest van de liberale oud-premier De Croo met veel plezier gelezen. Het is ondenkbaar dat een VVD’er zoiets zou publiceren. Yesilgöz krijgt alleen al bij de gedachte een aanval van woke-allergie. Dit boek roept waarschijnlijk een zelfde reactie op want het laat geen misverstanden bestaan over de misstanden waar conservatieven liever voor wegkijken. Het laat daarmee ook zien waar we in Nederland gebrek aan hebben.

Debeuf geeft inzicht in de manier van denken en hoe bepaalde ideeën, zoals bijvoorbeeld het gevreesde islamisme, dat net als dat eerder in Europa gebeurde religie tot politiek bestempelt, zich hebben ontwikkeld. Hij biedt perspectief en is niet defaitistisch. Ja de Arabische Lente, die hij Arabische Revolutie noemt, is nog niet geslaagd. Voor Debeuf, die als een echte liberaal het optimisme koestert, is dat ‘nog niet’ belangrijk. Hij wijst er op dat het ook tientallen jaren en talloze conflicten en doden duurde voordat de Franse revolutie waar wij nu de vruchten van plukken, tot een stabiele staatsvorm leidde.

Natuurlijk duizelt het je als lezer al snel van de namen en gebeurtenissen die pagina na pagina voorbijvliegen maar ik had nooit het idee dat ik de rode draad kwijtraakte. En zonder rode draad kun je ook geen rode lijn trekken.

Het is natuurlijk ondoenlijk om te gaan samenvatten wat hij allemaal schrijft, daarom uit mijn hoofd een paar dingen die me direct bijbleven.

Ik had geen idee van hoe immens de invloed van Europa is op het gebied. Zo’n beetje elk land is bedacht of gesticht door Europese kolonialen, van Israël tot Saoedi-Arabië, zonder oog voor de lokale bevolking. Dat gaat tot op de dag van vandaag door. Dat Europa Israël steun blijft verlenen terwijl het Gaza etnisch zuivert om daar een heel andere staat te vestigen, is een voortzetting van die politiek die als belangrijkste kenmerk heeft dat er over de mensen wordt geheerst. Palestijnen mochten niet meepraten over hun eigen toekomst en mogen dat nog steeds niet.

Ik wist niet dat de Britse en Russische imperialisten het huidige Iran onderling verdeeld hebben en de gevolgen daarvan tot op de dag van vandaag voortduren.

Debeuf maakt heel goed duidelijk hoe de perverse imperialistische politiek de bevolking richting het islamisme heeft gedreven maar ook dat het beslist niet de enige stroming is. Sowieso dat er van het beeld van sektarisme waar Westerse media gretig mee strooien weinig klopt.

Hoe Turkije zich op de regio is gaan richten om daar een dominante macht te worden nadat aansluiting bij de EU onmogelijk werd gemaakt. (Hallo Geert Wilders!) 

Dat Algerije een tijd lang deel heeft uitgemaakt van de EEG, de voorloper van de Europese Unie.

Dat Tunesië dichter bij Europa ligt dan Amsterdam bij Brussel. 

Hoe fundamentalistische christenen geloven dat Jeruzalem veroverd moet worden en een meermaals verwoeste tempel moet worden herbouwd, op de plek waar nu een van de belangrijkste moskeeën staat, want dat Jezus dan op aarde terugkeert. (Ik denk zelf dat de hele Westerse politiek op deze fictie gebaseerd is, al sinds de kruistochten).

En ja natuurlijk de andere grote lijnen die ik hier niet even kan schetsen.

Ik bezit als complete leek te weinig kennis om het verhaal van Debeuf kritisch te kunnen beoordelen. Ik sluit niet uit dat ik over bepaalde ontwikkelingen anders zal denken als ik er meer van zou weten maar het boek doet z’n titel wel eer aan. Ik begrijp nu beter wat er gebeurt en waarom. Dat is iets wat het dagelijks nieuws je amper biedt. 

Wat je moet weten om het Midden-Oosten te begrijpen door Koert Debeuf is ook beschikbaar in Kobo Plus.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een zeer persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Doe net als meer dan tweeduizend andere lezers en abonneer je hier gratis.