“Ik snap niet dat ze die nog maken,” reageerde een vriendin toen ik zei dat er een nieuwe Mission Impossible in de bioscoop draaide. Ik keek haar aan en realiseerde me plots dat ze nog een kind was toen de eerste film uitkwam. 1996, bijna dertig jaar geleden.

Bizar. Ze had misschien wel gelijk. Voor mij is het zelfs erger want als ik het me goed herinner heb ik de originele tv-serie nog gezien. Een halve eeuw geleden. Waar slaat dit op?

Dus ik ging weer naar de bioscoop. De bekende hoofdrolspelers doen weer mee en Tom Cruise speelt zoals altijd Tom Cruise. Al is hij wel wat ouder geworden, wat me verbaasde want ik dacht dat hij een eeuwige leeftijd had. Voor altijd 30 of zo. Hij lijkt in die zin een beetje op Mark Rutte, die leek ook lang aan de slijtage van de tijd te kunnen ontsnappen.

Mission: Impossible – Dead Reckoning Part One is de zevende aflevering uit de serie. Ik heb ze allemaal gezien maar zou er geen enkele na kunnen vertellen. Ik heb zelfs geen actieve herinnering aan waar ze over handelden. En tijdens het kijken realiseerde ik me dat me dat bij deze ook niet gaat lukken. Sterker nog, ik had weer eens het gevoel dat ik de helft van het verhaal miste omdat ik het niet begreep. Dat heeft een onzeker makend effect op me in de bioscoopzaal. Ben ik de enige die moeite heeft de draad te volgen? Ik bedoel het is een Amerikaanse film, die hebben toch testpubliek en zo? Zou er dan niemand bij de enquête hebben ingevuld: WTF?

Er komen in de film wat uitspraken voorbij over vriendschap en het leven, waarvan ik vermoed dat ze diepzinnig bedoeld zijn maar die voor mijn gevoel zo van een scheurkalender van de Action zijn geplukt. Misschien begreep ik ook dat allemaal verkeerd. Misschien slaat de titel Mission Impossible wel op de kijkervaring.

Ik duwde de innerlijke onrust van me af en keek verder, nam de intermezzo’s tussen de actiescènes voor lief, evenals de onontwarbare verhaallijn. Daar zal ik ook niks over vertellen. Behalve dit: het gaat over kunstmatige intelligentie die de wereld dreigt over te nemen. Lekker actueel. De complotdenker in me werd wakker. Die hele discussie over ChatGPT zal toch niet een marketingstunt voor deze miljardenonderneming zijn geweest? Nee, onmogelijk. Ik besloot me te concentreren op het complot uit de film. Dat leek me realistischer.

Ergens aan het begin zie je een flashback naar de eerste aflevering. Een memorecorder komt in beeld. Hé, zo een heb ik er zelf nog gehad. Maar welke tiener van nu weet wat dat is? Het blijkt een rode draad in de film te zijn. Steeds wordt analoge techniek tegenover digitale technologie gezet. De inzet van de missie is onder meer een fysieke geheime sleutel die uit twee delen bestaat. Leuk bedacht zo’n analoge variant van een public crypto key, zo’n digitale sleutel is immers ook uit twee delen opgebouwd. Er zitten meer van dat soort grapjes in.

De teneur is een beetje dat het oude spul beter is. Dat lijkt oude lullen nostalgie maar het is juist iets dat jongeren aanspreekt. Ik ken meer mensen van onder de 40 met een platenspeler dan erboven. En jongeren lezen liever van papier dan een ereader, de Kobo of Kindle is meer een seniorenapparaat, zie je op iedere vakantie. We leven in rare tijden. Science fiction gaat ineens over vroeger.

Cruise doet zoals bekend al zijn stunts zelf en die wetenschap geeft de film extra cachet. Ik nam me in ieder geval al tijdens het kijken voor om vanaf nu de toestellen in de gym zwaarder af te gaan stellen. Niet omdat ik er als een body builder uit wil gaan zien maar omdat ik niet weet of ik bijvoorbeeld zelf niet eens uit een vliegtuig kom te hangen en dan moet je je toch op kunnen hijsen. Dat maakt de film ook los. Het tempo. De beelden. Het is een opwekkende ervaring. Zo kreeg ik door de film ook zin weer eens naar Rome te gaan. Serieus. Tussen het schrijven van deze zinnen door checkte ik zowaar even de reisopties.

Over beïnvloeding gesproken. Als Mission Impossible een Chinese film was geweest dan zou hij ongetwijfeld geclassificeerd zijn als propaganda. Niet dat er een dik politiek verhaal bovenop ligt. Het is allemaal wat subtieler maar je wordt als kijker toch blij dat er een supermacht is die de wereld tegen het Kwaad beschermt. Ergens tegen het einde zegt iemand – ik meen de boef: ‘het leven bestaat helemaal uit keuzes die je zelf maakt’. Voilà, de dominante Amerikaanse ideologie. Op de aftiteling wordt het Pentagon van harte bedankt.

De film bevat veel verwijzingen naar andere films. Zo zit in een remake van de beruchte achtervolging op de Spaanse Trappen in Rome uit The Italian Job (2003) weer een flits uit de klassieker Pantserkruiser Potemkin uit 1925, die bekend staat als ‘s werelds eerste actiefilm. Ook dat is wel amusant, dat vertoon van schatplichtigheid.

Die specifieke achtervolging laat ook zien hoe de wereld is veranderd. Bij de monumentale Spaanse Trappen in Rome zijn een paar jaar terug afzettingen geplaatst om automobilisten tegen te houden die de scene uit The Italian Job na willen doen. Dus in in die zin is de scène ook riskant. Op de aftiteling van Mission Impossible wordt om dergelijk gedrag, schadeclaims of gewoon publieke verontwaardiging te voorkomen, uitgelegd hoe de scene is opgenomen. No Spanish Steps were hurt during the making of this film. De werkelijkheid heeft de fantasie ingehaald.

Zo zijn er meer verwijzingen. Het beeld boven dit artikel van een zaal met al die data-arbeiders bijvoorbeeld kwam me ook bekend voor maar ik weet niet meer uit welke film het stamt. Laat gerust een reactie achter als jij het wel weet.

Mission: Impossible – Dead Reckoning Part One wordt geprezen, krijgt een 8,2 bij Imdb en ik heb me tijdens 2 uur en 45 minuten van dit eerste deel – het vervolg gaat later draaien – zeker niet verveeld maar werd eerlijk gezegd ook niet verpletterd. Bij vechtscènes dacht ik wel eens ‘ja, dat weten we nu wel’.

Actrice Hayley Atwell daarentegen maakt de film alleen al de moeite van het kijken waard. Te prijzen is ook dat alle vrouwen goed kunnen vechten en dat ook doen. Ik vermoed dat het in 1996 anders was. Ik keek op YouTube een clipje uit de eerste aflevering terug met Emmanuelle Béart en dacht dat zo’n scène iets van vroeger is, een huilende vrouw die overweldigd wordt door een man. Het deed me beseffen dat ondanks alle nostalgie ik blij ben dat die tijd voorbij is.

Tegelijkertijd is er de seksistische werkelijkheid dat de spelers van alle mannelijke hoofdrollen na 30 jaar nog steeds meedoen maar de vrouwen zijn vervangen. De kerels mogen oud worden, de vrouwen blijven allemaal rond de dertig. Sommige noodzakelijke veranderingen in de wereld lijken inderdaad een mission impossible.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Abonneer je hier gratis.