De kans is groot dat je nog nooit van Violet Gibson hebt gehoord. In 1926 probeerde ze de Italiaanse dictator Mussolini te vermoorden. Het lukte bijna en de vraag is hoe de wereld er dan uit had gezien.

De 49-jarige Ierse aristocrate reisde naar Rome en wachtte de fascist die een jaar eerder de macht had gegrepen op met een pistool. Voor de zekerheid had ze ook een kei bij zich om eventueel eerst zijn autoruit in te slaan. Mussolini, die zijn politieke tegenstanders liet liquideren, kwam aanlopen over de Piazza del Campidoglio, tussen de menigte van aanhangers door. Ze richtte en haalde de trekker over. De fascistische leider bewoog op dat moment net zijn hoofd en de kogel raakte alleen het puntje van zijn neus. Een tweede poging mislukte. Toeschouwers overmeesterden haar en ze werd bijna gelyncht.

Omdat ze vrouw was werd de aanslag gebagatelliseerd, een vrouw die een sterke man uit de weg ruimde paste niet in het fascistische zelfbeeld. Op bevel van Mussolini werd ze niet aangeklaagd maar voor gek verklaard. Ze werd het land uitgezet en in Engeland opgesloten in een psychiatrische kliniek tot aan haar dood in 1956 op 79-jarige leeftijd.

Gibson werd verzwolgen door de geschiedenis totdat in 2010 de Britse journaliste en historica Frances Stonor Saunders een veelgeprezen biografie over haar publiceerde: The Woman Who Shot Mussolini. Het beeld dat ze een gek was geweest die niet wist wat ze deed kantelde. Er volgden documentaires, ze werd vereerd als antifascistische verzetsstrijder, er werd een gedenkteken voor haar opgericht in Dublin en de Ierse zangeres Lisa O’Neill schreef een nummer over haar.

Door dat laatste leerde ik haar kennen want ik woonde donderdag een concert bij van Lisa O’Neill in een uitverkochte zaal van het Londense Barbican Centre. Ze vertelde daar over Gibson, tot groot genoegen van het publiek, en zong

I fired twice I didn′t fire right

And they dragged me through the town

And the fascist dictator carried on

And on and I went down

Down and down and then down more

They hurt me in and out

O’Neill is een rijzende ster. Ze was te horen in de soundtrack van de hitserie Peaky Blinders waar ze onder meer een nummer van Bob Dylan vertolkte: All the Tired Horses. Daar sloot ze het bijzondere optreden ook mee af.

Ze heeft zo’n sterke presence dat ze vanaf het podium de 2000 stoelen tellende zaal in d’r eentje kan opvullen. Een stem die zacht kan fluisteren als riet en je dan weer in je stoel drukt met het volume van een scheepshoorn. De muziek houdt het midden tussen folk, klassiek en nog het een en ander, een geluid dat ik niet eerder hoorde.

Haar liedjes gaan niet zoals gewoonlijk alleen over liefde en gebroken harten maar over vrouwen, vogels, politiek, de toekomst van kinderen, de klimaatcrisis. En ze is ook nog eens grappig. De vraag is of deze uitgesproken Ierse zangeres ook buiten de Angelsaksische wereld gaat doordringen. Of dat ze daar net zo onbekend blijft als Violet Gibson.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de afgelopen week zag, las, hoorde en dacht. Fijn als je die wilt ontvangen. Abonneer je hier gratis. Dank je wel.