In The Guardian las ik een lofzang op peulvruchten. Die zijn niet alleen knettergezond en stervensgoedkoop, ze redden ook nog eens de aarde van de ondergang omdat ze stikstof omzetten. Ik herinnerde me plots van lang geleden een liefdesverklaring van Umberto Eco aan de boon. Hij legde uit dat we ons leven er aan te danken hebben. Geheel in de geest van de vorige eeuw heeft hij het nog over de Westerse beschaving, inmiddels weten we wel beter, maar kniesoor die daar op let. Bonen werden in de Middeleeuwen (her)ontdekt als voedsel. In plaats van vlees, dat schaars was, niet zo gezond en aan bederf onderhevig met alle gevolgen van dien. Door het gaan eten van bonen nam de levensverwachting van de bevolking enorm toe.

Without beans, the European population would not have doubled within a few centuries, today we would not number in the hundreds of millions and some of us, including even readers of this article, would not exist. Some philosophers say that this would be better, but I am not sure everyone agrees.

Nou ben ik dol op bonen maar eet ik ze in verhouding niet zo vaak. In onze Westerse wereld wordt er tegenwoordig een beetje op neergekeken. In restaurants staan ze zelden op de kaart. Misschien omdat ze na eeuwen nog steeds geassocieerd worden met armoede. Terwijl het planeetredders zijn.

Zelf maak ik ze minder vaak klaar omdat gedroogde bonen het beste zijn en je die een nacht van tevoren moet weken. Dat vereist een toekomstblik en planningsvaardigheid waar het mij nu eenmaal aan ontbreekt.

Zoals altijd bij het lezen van dit soort artikelen als in The Guardian denk ik meteen ‘ik ga het voortaan allemaal anders doen’. Ik liep naar de voorraadkast die voor mijn gevoel volgestouwd is met gedroogde peulvruchten maar trof slechts twee zakjes: kikkererwten en groene linzen. Van de laatste was de houdbaarheidsdatum 2020, wat me meeviel. Ik had 2007 verwacht. Overigens hebben gedroogde bonen geen houdbaarheidsdatum, nog zoiets geweldigs.

Maar nu kom ik bij wat ik eigenlijk wilde vertellen. Ik heb wel altijd, in de betekenis van vaak, een pot bruine bonen op voorraad. Daar maak ik een maaltijd bij die is ontstaan in de tijd dat ik in een huis woonde waar regelmatig politieke vluchtelingen uit Midden-Amerika verbleven. Die aten graag bonen en in de supermarkt hadden ze indertijd nog niet van kidney-, chili, of limabonen gehoord. Er ontstond een simpel recept met deze basis: ui fruiten, tomaten toevoegen (evt uit blik), bruine bonen en een blik ananasstukjes. Verder kun je er van alles doorheen gooien, van champignons tot courgette. Gekookte rijst erbij, klaar. Dat gerecht maak ik nog steeds klaar en automatisch doemen dan herinneringen op aan lange avonden met eindeloze gesprekken over revoluties en meedogenloze potjes Risk. Dat gaat verdomd goed samen.

Maar je moet toch ook iets anders kunnen maken met bruine bonen? En nee, dan niet zoals de volksheld Bartje ze voorgeschoteld krijgt – en fameus weigert – maar iets bijzonders.

Ik google bruine bonen en krijg een hele reeks recepten die er allemaal hetzelfde uit zien. Wat is bruine bonen in het Engels? Ik ga naar Wikipedia, klik op andere taal en zie tot mijn verbazing dat die er niet zijn, op Esperanto en Zweeds na. Ik zoek naar ‘haricots bruns’ en kom op allemaal Nederlandse sites uit. In het archief van mijn Franse lijfblad Libération: 0 resultaten. Zou de bruine boon typisch Nederlands zijn? En Zweeds dan? De recepten daar blijken hetzelfde als in Nederland, iets met stroop of soep.

Ik moet denken aan hoe ik laatst bruine bonen kocht. Ze stonden tot mijn verontrusting onderin het schap van de supermarkt, klaar om in de vergetelheid te raken. Verdrongen door allerlei andere bonen, van cannelini tot reuzebonen die wel een plek op ooghoogte kregen. Dat is natuurlijk niet zo vreemd als google er amper recepten voor weet.

Ik begeef me naar de online schatkamer van de Nederlandse geschiedenis, het krantenarchief Delpher en zoek naar oude recepten voor bruine bonen. Die tref ik in de socialistische arbeiderskrant Het Volk, de voorloper van Het Vrije Volk, de krant waar ik als beginnend journalist voor schreef. Het zijn veelal recepten met spek, dus dat is een beetje lastig voor me maar dan vind ik in de krant van 11 mei 1935 er een voor soep met rabarber en griesmeel. Voor mij een nogal onwaarschijnlijke combinatie. Dus die ga ik maar eens maken, bij wijze van vakantie met een tijdreismachine. Als er tenminste nog rabarber te koop is want augustus is de laatste maand dat die geoogst kan worden.

Hoe dan ook, het wordt denk ik tijd om de bruine boon te redden. Dat wilde ik eigenlijk even zeggen.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een zeer persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Abonneer je hier gratis.