Emilia Pérez, die deze week in première ging, is de bijzonderste film die ik dit jaar zag. Stop nu met lezen. Ga de film zo onbevangen mogelijk zien, dat maakt de ervaring nog specialer. Want een ervaring is het.

Ok, dan niet. Ik wist zelf niks van de film. Behalve een trailer die me totaal niet aansprak. Een goede vriendin appte me vervolgens uit het niets een foto van de filmaffiche: “Je moet gaan, meer zeg ik niet.” Dat was alles. Het is een geheimzinnige opdracht die zo uit de film zelf lijkt te komen. Ik vroeg niks. Ik ging, ik zag, ik werd overwonnen.

Emilia Pérez is een film die je voor onmogelijk houdt. Een thriller in de vorm van een musical. Die onverenigbaarheid zit door de hele film. 

Een advocate in Mexico krijgt een mysterieus verzoek. Of ze bereid is voor een astronomisch bedrag de transitie te regelen van de meest gevreesde drugsbaron van Mexico. Die wil van man veranderen in vrouw. Niet alleen om zo te ontsnappen aan een gewelddadig bestaan waarin een vroegtijdige, wrede dood onvermijdelijk is maar ook omdat het al sinds zijn kindertijd een diep gekoesterde wens is.

De film hangt aan elkaar van de onwaarschijnlijkheden maar voelt even waar als een documentaire. Het is een gewelddadige thriller. Met vrolijke zang en dans. Van dergelijke tegenstellingen is de film doortrokken, op alle mogelijke manieren. Het is bijvoorbeeld ook de officiële Franse inzending voor de Oscars terwijl er geen woord Frans in wordt gesproken. Alleen maar Spaans.

Mexico, drugs, moorden. Iedereen kent de combinatie, vrijwel niemand maalt er om. Drugs zijn om te feesten, te ontsnappen aan je bestaan, lol te maken. Ze gaan ook gepaard met de meest gruwelijke terreur. Van moorden – alleen al in Mexico 60 per dag – tot de levens van kwetsbare mensen die verwoest worden. De gevangenissen zitten er vol mee, over de hele wereld. Denk aan de uithalers in de Rotterdamse haven. Jonge kids die het zwarte gat van de misdaad in worden gezogen. Allemaal voor de lol van fuivers en snuivers.

Dat verband wordt steevast weggewuifd, of nee weggefuifd. Het is taboe. Je moet er niet over zeuren. Ook niet over de justitiële strijd die nooit gewonnen gaat worden. Hoe meer mensen er worden opgesloten, hoe erger het wordt. Over die krankzinnige tegenstelling gaat Emilia Pérez in zekere zin ook. Over wegkijken maar toch niet kunnen ontsnappen. 

Het is lastig om iets over Emilia Pérez te schrijven omdat ik niets wil verklappen. Laat me daarom vertellen waar ik aan dacht door deze film. 

Een van de indrukwekkendste kunstwerken die ik ooit heb gezien is van de Mexicaanse Teresa Margolles en werd in 2009 getoond op de Biënnale van Venetië. In een verder lege villa hingen grote katoenen doeken, vlaggen. Ze waren vaal, modderig met donkerrode vlekken. Er druppelde water langs. De ruimte was spookachtig als een verlaten en vervallen fabrieksgebouw. Terwijl ik rondkeek en me afvroeg wat ik zag, kwam er een vrouw in schoonmaakuniform binnen, ze pakte een emmer en begon de stenen vloer te dweilen.

Ik las de bijbehorende uitleg. Iedere nacht worden er in Mexico lichamen gedumpt van door de drugsmaffia vermoorde mensen. Meestal op verlaten parkeerplaatsen. Als het licht wordt, komt de lijkenopruimingsdienst en haalt de stoffelijke overschotten weg. Wat achterblijft zijn de bloedvlekken in het zand. De kunstenares Margolles verzamelde dat zand, dag in dag uit. Ze mengde het met water waardoor het bloed weer vloeibaar werd. Daar drenkte ze de katoenen lappen in die hier hingen.

De donkerrode vlekken waren geen verf maar bloed. Ze ving het vocht dat van de vlaggen druppelde op in emmers. Ieder uur werd daar de vloer mee gedweild. Ik keek naar beneden. Ik stond op het onzichtbare bloed van vermoorde mensen. Ik tilde mijn voet op. Mijn schoenzool plakte aan de vloer en maakte het geluid van iets dat losgescheurd wordt. Mijn schoen kleefde van het bloed. Mijn hart huiverde. Ik kon de doodskreten bijna horen.

Dat gevoel kwam weer naar boven in de bios. Ik voelde mijn zolen weer aan de vloer plakken. 

Emilia Pérez is geen vrijblijvende film. Het is niet gewoon een spannend gangsterverhaal. Het kruipt onder je nagels, besmet je. Omdat de film ook gaat over de onmogelijkheid te ontsnappen aan je eigen tekortkomingen.

Drugs zijn een extreme uitwas van het geglobaliseerde kapitalisme waarbij geld belangrijker is dan leven. Een hele levensstijl drijft daar op. Want drugs zijn de gewelddadige exponent van een verkeerd georganiseerde wereld. Ze dienen ter compensatie van ontevreden levens, ter verdrijving van de leegte. Ook al hebben de gebruikers dat vaak niet eens door. 

Je kunt de film ook als die metafoor zien. Emilia Pérez zit in het verkeerde lichaam. Wij zitten opgesloten in een verkeerd bestaan. Kun je daaruit ontsnappen?

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een zeer persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Abonneer je hier gratis.