Er zijn mensen die denken dat schoonheid louter een kwestie van wiskunde is. Dat symmetrie bepaalt wie we mooi vinden en wie lelijk. Maar dat geldt alleen voor op het eerste gezicht. Want ons innerlijk, die magische combinatie van ziel, geest en hersenen, is in staat tot toveren.

Je zult dat zelf ook wel ervaren hebben. Dat iemand in je ogen steeds mooier wordt, niet vanwege botox of chirurgische ingrepen of andere uiterlijke veranderingen maar omdat je toegang krijgt tot de innerlijke schoonheid van de persoon. Die maakt zich dan op wonderbaarlijke wijze meester van het uiterlijk. Soms tot je er van overtuigd raakt dat dit de mooiste persoon op aarde is.

Andersom kan trouwens ook. Iemand die op het eerste gezicht heel mooi is kan voor je ogen in een monster veranderen als je de lelijkheid van de ziel hebt ervaren. Deze wonderlijke ervaring is de basis van tal van sprookjes en vertellingen. De film L’homme d’Argile (de man van klei) begint ook als zo’n klassiek sprookje. 

Op een kasteel in Frankrijk werkt een eenogige tuinman. De eigenaar is afwezig. Al heel lang. De enige andere aanwezige is zijn moeder die wrede opmerkingen tegen hem maakt, alsof zijn leven niet al zwaar genoeg is. En er is een op kinky seks beluste vrouwelijke postbode die hem gebruikt om haar lusten op te botvieren. Zo gaan de dagen voorbij waarbij iedere dag hetzelfde is. 

Dan arriveert uit het niets plots middenin de nacht de kasteelvrouw. Ze is wondermooi, kunstenares en heeft helemaal geen bagage bij zich. Je begrijpt, deze film is tot de nok toe gevuld met symboliek. Dat laatste zit meteen al in het begin als er een Golem-figuur wordt opgevoerd en dat is waar de film om draait. Regisseur Anaïs Tellenne laat in haar debuutfilm zien hoe kunst ons tot mens maakt. Om je ervaring niet beschadigen ga ik je niet vertellen hoe ze dat doet.

L’homme d’Argile is wat ik noem een festivalfilm, wat wil zeggen dat je als kijker je reserves en eisen aan de kant moet schuiven en de film gewoon moet ondergaan. Het is geen gemakkelijke, hapklare kijkervaring. Dat Tellenne een afwijkend beeldformaat gebruikt maakt het er niet eenvoudiger op. En om het nog ingewikkelder te maken bleek bij mijn streamingdienst – Apple – de Nederlandstalige ondertiteling in het Koreaans te zijn. Ik moest overschakelen op de Engelse vertaling, wat op zich wel weer goed was voor mijn Frans.

Als je dat allemaal doorstaan hebt, word je getrakteerd op een mooie, filosofische vertelling over de diepere gevoelens van het bestaan, in de vorm van ogenschijnlijk eenvoudig verhaal waarin het licht een speciale rol speelt. Zonder licht geen schoonheid.

De hoofdrol wordt vervuld door Raphaël Thierry die ook te zien was in Poor Things met Emma Stone maar daarnaast een carrière heeft als doedelzakspeler. Die bespeelt hij ook in de film. Voeg daarbij dat de figuur van de kasteelvrouw, gespeeld door Emmanuelle Devos, is geïnspireerd door Sophie Calle, de Franse kunstenares die haar eigen leven omzet in kunst.

De in 2023 uitgebrachte L’homme d’argile werd officieel geselecteerd voor het festival van Venetië en won daar zelfs de publieksprijs maar heeft hier de bioscoop nooit gehaald. En in Frankrijk eigenlijk ook niet. De film draaide helaas kort in een beperkt aantal zalen. Gelukkig is dankzij het wonder van internet de film nu gewoon in ieder huis te zien.

PS: Iedere zondagavond verstuur ik In de Week, een zeer persoonlijke nieuwsbrief over wat ik de voorbije week zag, las, meemaakte en dacht. Abonneer je hier gratis.